Verbindende vragen

“Cijfers zijn flexibel: je kunt naar boven en naar beneden gaan op een numerieke schaal; je kunt vermenigvuldigen, delen, optellen en aftrekken.
Met woorden is dat moeilijker omdat ze minder flexibel zijn. In de meeste talen staat een woord slechts voor één of twee concepten …
Wanneer een cliënt een cijfer aangeeft, bvb een 5 op een schaal van 0 tot 10, nemen we aan dat hij of zij ongeveer het midden bedoelt, maar we weten eigenlijk helemaal niet wat het cijfer 5 voor die persoon betekent. Alleen de cliënt weet wat dat betreffende cijfer voor hem of haar betekent.
De schoonheid van de schaalvraag ligt in deze individuele verschillen waarvoor we altijd oog hebben, die we respecteren en benadrukken. Bovenal vinden we schaalvragen nuttig omdat getallen neutraler zijn dan woorden.”

• Op een schaal van 0 tot 10, waarbij 10 betekent dat je leven zo goed verloopt als maar kan, en 0 je het gevoel geeft dat dit de slechtste dag van je leven is, waar zou je zeggen dat je nu staat?
• Op een schaal van 1 tot 10, waarbij 1 staat voor hoe vreselijk vertwijfeld je was toen je mij voor het eerst belde, en 10 staat voor weten wat het beste voor je is om te doen in deze situatie, waar zou je zeggen dat je nu staat?
• Bij welk getal zou je zeggen dat de mist begint op te klaren? Wat is het verschil tussen 1 en 2? Waaraan zou je merken dat je van 1 naar 2 bent gegaan?
• Wat zou er moeten veranderen zodat je op een 5 komt?
• Waaraan zou je dochter merken dat je van een 3 naar een 5 bent gegaan?
• Stel je voor dat 10 staat voor vertrouwen in je eigen oordeel. Wat zou maken dat je op een 6 zou staan op deze schaal?
• Waar zou je op de schaal moeten staan zodat je ’s morgens uit je bed zou komen?

• Hoe denk je dat je bent omgegaan met al die moeilijke situaties die je net hebt verteld? De meeste mensen zouden het al een hele tijd geleden hebben opgegeven. Wat doet jou doorgaan? Wat is het met jou dat je door dergelijke spannende omstandigheden heen bent gekomen zonder de hoop op te geven?
• Wat helpt jou om door deze moeilijke tijden door te komen?
• Wat heb je verder nog gedaan om door die moeilijke situatie waar je in hebt gezeten, heen te komen?
• Hoe heb je het voor mekaar gekregen om … (dit zo goed te doen)?
• Het ziet ernaar uit dat je al heel lang … , en het is werkelijk verbazend dat je dit al zo lang volgehouden hebt. Hoe heb je dat gedaan in zulke moeilijke omstandigheden?
• Wel! Je hebt al heel wat meegemaakt! Hoe red je het iedere dag in zo’n moeilijke omstandigheden?
• De meesten in jou situatie zouden al lang … . Wat helpt je om het vol te houden?
• Hoe verklaar je dat je het zo goed doet in zulke moeilijke omstandigheden?
• Je bent een bijzonder iemand! Waar heb je geleerd om zo … terwijl … ?
• U hebt me nogal nieuwsgierig gemaakt. Hoe hebt u zoveel pijn in uw leven volgehouden zonder bij de pakken te blijven zitten?
• Hoe was je in staat om zo’n belangrijke beslissing te nemen en tegelijk je vooruitgang vast te blijven houden?
• Waar haalde u het geduld en het uithoudingsvermogen vandaan om het zo lang vol te houden?
• Hoe zorg je ervoor dat de medicatie nuttig voor je is?

• Wat denk je dat je vrouw zou zeggen wanneer ze zou uitleggen hoe jij …?
• Wat zou je vrouw zeggen over hoe ze zou willen dat je …?
• Hoe zou je vrouw weten dat er een wonder gebeurde tijdens de nacht waardoor …, zonder dat je het haar vertelde?
• Wat zouden je kinderen merken aan verandering bij jou, dat hen duidelijk zou maken dat ze niet langer bezorgd hoeven te zijn over …?
• Hoe zouden je kinderen anders zijn wanneer jij en je man in staat zouden zijn om …?
• Wat zouden je kinderen zeggen als ze zouden uitleggen hoe dit voor hen nuttig zou zijn?
• Wat zou je beste vriend aan mij vertellen wanneer hij zou uitleggen hoe …?
• Wat heb je opgemerkt dat anders is in je familie dat je duidelijk maakt dat …?
• Wat zou je vader helpen om te weten dat …?
• Hoe zou jij je vader kunnen overtuigen dat …?
• Hoe zouden anderen kunnen merken dat jij je anders voelt?
• Stel dat jou zoon je (vraag, wens) respecteert, wat zou er dan anders zijn tussen jullie?
• Laten we ons voorstellen dat je ouders …, Hoe denk je dan dat dat iets zou veranderen tussen jou en je ouders?
• Wat zal je gezin dan anders doen?
• Stel dat je zus hier zou zijn en ik zou haar vragen: “Wat is er - volgens jou – van alle dingen die (naam) doet, het meest behulpzaam voor hem/haar?”, wat zou ze zeggen?
• Als je (familielid) je zou vragen om te beschrijven wat …, wat zou je hem/haar dan zeggen?

• Ik ga u een nogal vreemde vraag stellen … die enige verbeelding van uw kant nodig heeft. De vreemde vraag is deze. Nadat we vandaag met elkaar gesproken hebben, gaat u naar huis en gaat u doen wat u gewoonlijk doet, zoals …, en u zult vannacht naar bed gaan. Terwijl u slaapt, gebeurt er een wonder, en het probleem dat je ertoe bracht om vandaag met mij te komen praten, is opgelost. Maar dit gebeurt ’s nachts en u weet dus niet dat het wonder is gebeurd. Wat zal, als je morgenochtend opstaat, het eerste kleine dingen zijn dat je opmerkt, dat je zal doen denken dat het wonder is gebeurd.

• Vertel me eens over de laatste keer dat je had kunnen … en …, maar er toch op de één of andere manier in slaagde om jezelf zo ver te krijgen om …
• Wanneer heb jij je in het verleden al eens gevoeld zoals jij je nu zou willen voelen? Wat deed je dan of wat vertelde je dan aan jezelf?
• Vertel me eens wat meer over de momenten waarop … (de uitzondering zich voordoet), ook al is het maar even.
• Hoe heb je het voor mekaar gekregen om … (uitzondering) ?
• Wat zou je helpen om vol te houden om … (uitzondering) ?
• Als ik nu kijk naar alles wat je deed voor je terugval, dan vraag ik mij af: “Wat zal je helpen om het weer zo goed te krijgen?”
• Wat helpt jou het meest om bij dat gevoel van … (uitzondering) te komen als je het echt nodig hebt?

• Wat moet er gebeuren waardoor de ontmoeting van vandaag nuttig zal zijn?
• Waar willen jullie het vandaag over hebben, zodat jullie na afloop het gevoel hebben dat het zin heeft gehad om naar hier te komen?

• Wat zou het kleinste verschil zijn, dat je een beetje beter laat voelen?
• Wat gaat er beter, zelfs al is het maar een klein beetje?
• Veronderstel dat het mogelijk zou zijn om de situatie te veranderen, wat zou er dan anders zijn?
• Wanneer je man opnieuw …, wat zou het kleinste stapje kunnen zijn, datje in staat zou stellen om … (vooruit te gaan op deze schaal)?
• Welk verschil zal het nieuwe gevoel veroorzaken?
• Wat zal je anders gaan doen nadat je gevoel is veranderd?
• Wat zal je duidelijk maken dat dit nu het juiste moment is om de volgende stap te zetten?
• Wat zou je man zeggen over op welke manier jij anders zal zijn als…?
• Wat zou hij zeggen dat jij zou doen i.p.v. …?
• Heb je enig idee wat je zou kunnen doen om beter … ?
• Hoe zal je weten dat je er klaar voor bent om daarover na te denken?

• Wil je nog eens aan me uitleggen hoe het jou gaat helpen om … ?
• Wat hoop of verwacht je dat gaat anders worden als je … ?
• Stel dat je … en …, hoe verwacht je dan dat je leven anders zal zijn?
• Stel dat je al die dingen doet, wat zou je dan nog doen dat je u niet doet?

“Het nuttigste compliment dat therapeuten kunnen geven, is het stellen van vragen waarop cliënten uitgebreide antwoorden kunnen geven. Tijdens het beantwoorden, beginnen cliënten te vertellen over competentie, goede wil en goede bedoelingen, …”

• Het is duidelijk voor ons hoeveel jullie mekaar graag zien, en hoe graag jullie een oplossing willen.
• Jullie zijn duidelijk erg belangrijk voor elkaar, en we zien dat het voor jullie allebei pijnlijk is wanneer je mekaar niet kunt bereiken.
• Ik ben onder de indruk van hoe je …
• Het is duidelijk voor mij wat voor goede verwachtingen jullie voor je kind hebben, en dat jullie – ondanks alle moeilijkheden die jullie hebben meegemaakt – geloven dat jullie kind op zeker moment al vooruitgaat.

“ De therapeut toonde vooral respect in de manier waarop hij (naam) voornamelijk complimenten gaf over het proces waarin (naam) zich bevond, i.p.v. evaluatieve complimenten. Een evaluatief compliment, zoals ‘dat was moedig’, communiceert de positieve evaluatie van de therapeut over het gedrag van de cliënt. De therapeut komt daar mee impliciet in een dominante positie. De opmerking zou zelfs als ongegrond of neerbuigend geïnterpreteerd kunnen worden als hij gemaakt word tegen iemand die lange tijd in een ‘inferieure’ sociale positie heeft gezeten, zoals bv. een chronische psychiatrische patiënt.
Door in de plaats aan (naam) te vragen: ‘hoe vond je de moed om het haar te vertellen?’ wordt (naam) in de positie van expert gezet, die kan kiezen of hij de therapeut wel of niet wil helpen begrijpen hoe hij de moed vond.”